شیوه ی کنترل کیفیت در کارخانه لبنیات

در ابتدا بپردازیم به مهم ترین تعریف کنترل کیفیت در صنعت غذایی:

زمانی که کیفیت محصول همانی باشد که مشتری می خواهد، می گوییم محصول استانداردهای لازم را جهت کیفیت محصول دارد.

کنترل کیفیت در حقیقت با هدف ساخت محصول با داشتن استانداردهای لازم است که همه ی وجوه آن را در بر بگیرد. و در نهایت بازدهی محصول را به همراه خواهد داشت.

جنبه های مهم در کنترل کیفیت

1 تامین کردن سلامت مصرف کننده

2 کالا سود مادی به اندازه ی کافی داشته باشد.

3 جلوگیری از هزینه های اضافی انجام شده در شرکت

واحد کنترل کیفی در کارخانه مسئول کنترل موارد زیر می باشد :

1. کنترل مواد اولیه ورودی به کارخانه شامل شیر خام، مواد خوراکی، ظروف، مواد شوینده و ضد عفونی کننده
2. کنترل در حین تولید محصولات شامل کنترل محصولات داخل مخازن ، کنترل فرآیندها و پایش بسته بندی
3. کنترل محصول نهایی پیش از خروج از کارخانه
4. کنترل محصولات قرنطینه شده
5. کنترل محصولات مرجوعی شامل مرجوعی از سردخانه
6. کنترل آب مصرفی کارخانه
7. کنترل CIP و نحوه شستشوی وسایل و تجهیزات شامل اندازه گیری غلظت سود و اسید مورد استفاده در شستشو
8. کنترل بهداشت محیط های تولید شامل کشت میکروبی از محیط و تجویز انواع ضد عفونی کننده با مقادیر و غلظت معین
9. کنترل بهداشت پرسنل از طریق نظارت بر کارت بهداشت آنان و انجام آزمون میکروبی معروف به Finger test که با نمونه برداری از دستان پرسنل و انجام کشت میکروبی صورت میگیرد.
10. کنترل سپتیک(پساب) کارخانه از طریق آزمایشات مقدار کلر و PH آن

– واحد کنترل کیفی شامل دو بخش مجزا میباشد :

*آزمایشگاه دریافت شیر

*آزمایشگاه تولید

همچنین آزمایشگاه تولید شامل دو قسمت میباشد : یکی بخش شیمیایی و دیگری بخش میکروبیولوژی

آزمایشگاه دریافت شیر بر کنترل و پایش کیفیت شیر خام تمرکز دارد و کلیه جوانب شیر خام ورودی به کارخانه را تحت نظر دارد و مورد اندازه گیری قرارمیدهد . آزمایشگاه تولید بیشتر بر فرآورده های تولیدی تمرکز دارد که در بخش شیمیایی مسئول آزمایش و کنترل ویژگی های شیمیایی فرآورده ها میباشد و در بخش میکروبیولوژی مسئول انجام آزمون های میکروبی مورد نیاز کارخانه میباشد.

شیوه پایش واحد کنترل کیفی بدین سان است که ابتدا از هر ایستگاه کنترلی نمونه برداری می نماید و پس از آزمایش نمونه ها نتیجه را به مدیر کنترل کیفیت اعلام و پس از مقایسه با استاندارد در صورت مطابقت، تایید و در حالت مغایرت رد میشود؛ این در مورد تمام ایستگاه های کنترلی کارخانه اعمال میگردد. مثلا : مواد اولیه چنانچه با استاندارد همخوانی نداشته باشد از ورود آن جلوگیری می شود و نیز محصول در حال تولید یا ساخته شده چنانچه ویژگی هایی در محدوده استاندارد نداشته باشند تائید نخواهند شد و اجازه خروج صادر نخواهد شد.

موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی مسئول تدوین استانداردهای فراورده ها از جمله محصولات لبنی میباشد.هر محصول دارای استانداردی مخصوص و با کد مشخص است این استانداردها همچون چراغی بر سر راه واحد کنترل کیفی می باشد.شایستگی مدیر کنترل کیفیت کارخانه باید از طرف استاندارد تایید گردد.

موسسه استاندارد پس از سه بار نمونه برداری از اولین محصول تولیدی در صورت مطابقت با استاندارد برای آن محصول نشان استاندارد اعطا می نماید و چندین بار در سال به صورت سرزده از محصولات تولیدی در داخل کارخانه و نیز خارج آن نمونه برداری و آزمون میدهد و چنانچه با استاندارد مطابقت نداشته باشد ، پس از اخطارهای لازم از تولید آن محصول جلوگیری می نماید.لازم به ذکر است استانداردهای لبنی عموما از نوع اجباری هستند و بدون نشان استاندارد اجازه تولید داده نمیشود.

از طرف دیگر اداره نظارت بر مواد غذایی نیز مسئول سلامت فرآورده تولیدی کارخانجات میباشد و برای هر فرآورده مجوزی با کد مخصوص به نام پروانه ساخت صادر میکند و یک کارشناس بنام مسئول فنی را به کارخانه معرفی میکند که در مجموع این نهاد نیز مانند موسسه استاندارد تمامی مراحل تولید را زیر نظر دارد و کنترلهای لازم را انجام میدهد.

بنابراین می توان گفت که کنترل محصولات تولید درسه لایه انجام می گیرد:

• توسط واحد QC کارخانه
• توسط موسسه استاندارد بصورت دوره ای
• توسط اداره نظارت بصورت دوره ای

GMP/GHP

به اولین الزام در تعیین کیفیت در کنترل کیفیت لبنیات GMP می گویند.در واقع به معنی فاکتورهایی است که می بایست در خصوص کنترل کیفیت رعایت شود. به همین جهت می توان گفت که در زمان مقایسه در خصوص اینکه کالای شما فاکتورهای لازم در خصوص تعیین کنترل کیفیت دارد یا خیر بایستی این موضوع را در این علائم پیگیری کنید مانند وضعیت سالم کارگاه؛ وضعیت فاضلاب ها، بررسی سلامت افراد در GMP مواردی چون شرایط نگهداری کالا، بهداشت محیط، بنابراین به گفته دبیریان، وضعیت سلامت و کیفیت یک کارخانه را می‌توان از محیط غذاخوری و سرویس بهداشتی آن فهمید.

در واقع برای تضمین کیفیت در فرآورده‌های لبنی GXP باید رعایت گردد:

GMP: روشهای مطلوب در خصوص زیرساخت کنترل کیفیت

GVP: روشهای مطلوب دامپزشکی: تمام موارد دارویی و جراحی در دامپزشکی

GLP: روشهای مطلوب آزمایشگاهی: بررسی روش های آزمایشگاهی

GHP: روشهای مطلوب بهداشتی: بررسی روش های کیفیت محصول

GAP: روشهای مطلوب کشاورزی: موارد مهم در کشاورزی و موارد آن

GSP: روشهای مطلوب نگهداری

زنجیره سرد

ایجاد شرایط برودتی در خصوص فرآوری شیر و لبنیات پاستوریزه که در محیط های مناسب مانند: سردخانه که جهت نگهداری محصولات استفاده می شود را می توان از لحاظ کیفیت بررسی کرد. اما به طور کلی زنجیره نگهداری و سرد بایستی حتما در پروسه ی کنترل کیفیت رعایت شود. در واقع اگر به درستی در این محیط ها نگهداری شود محصولات سالم به دست مشتری می رسد.

استریلیزاسیون

به معنی حرارت دادن شیر در دمای بالای 120 است که به مدت نیم ساعت در شیوه ی کنترل کیفیت در کارخانه لبنیات صورت میگیرد تا در نتیجه هیچ میکروبی در اینجا باقی نماند. در واقع هدف از آن این است که محصولات لبنی با کیفیت و سالم به دست مشتری برسد و عاری از هرگونه میکروب و خراب شدگی باشد. به همین جهت می توان گفت که شما می توانید، همواره به این نکات بر روی محصولات توجه کنید.

ما در این مقاله تمام مواردی که شما نیاز است راجع به کنترل کیفیت در لبنیات بایستی رعایت شود را بیان کرده ایم که بهتر است برای دریافت اطلاعات کامل به سایت تولیدات مراجعه و سپس با مطالعه ی مقالات به پاسخ سوالات خود دست یابید.