دلشدگان

یکی از سازهای سنتی موسیقی ایرانی ساز سنتور می باشد که با صدای دلنشینش افراد زیادی را جذب خود می کند . که صدای بسیار دلنشینی دارد که هر کسی را مجذوب خود میکند ، در ادامه این مطلب به بررسی تاریخچه و جزئیات ساخت این ساز و نوازندگان معروف آن پرداخته ایم. این ساز را که قدمت طولانی در ایران دارد و به احتمال زیاد از ایران به کشورهای دیگر راه یافته به نام هایی دیگری مانند ، در کشور چین «یان-کین»، در اروپای شرقی «دالسی مر»، در انگلستان «باترفلای»، در آلمان و اتریش «مک پر»، در هند «سنتور»، در کامبوج «فی» و در امریکا «زیتر» می نامند که تشابهات و تمایزاتی با یکدیگر دارد

این ساز از خانواده ی سازهای زهی و مشهورترین ساز شستی دار می باشد، و در بین سازها (به جز ارگ های کلیسایی)گسترده‌ ترین محدوده صوتی را دارا هست، وسعت صدای پیانو به طور معمول هفت و نیم اکتاو ( 88 نت) می باشد. از پيانو به عنوان ساز تك نواز ، ساز همراهی كننده و نيز ساز شركت كننده در اركستر و هچنین سبك هاي جديد جز ، راك و پاپ استفاده شود.

ساز تنبک از مهمترین سازهای کوبه ای -پوستی ایران به شمار می رود که در ارکستر ایرانی نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. این ساز پوستی، از نظر سازشناسی جزء طبل‌های جام ‌شکل محسوب می‌شود. نام این ساز در منابع به صورتهای تُمبَک، تُبتَک، تُنبیک، تنبوک، دُنبک، دُمبرک، دُمبُلک، تُبنُک، دُمبک، خُنبَک و تینبَک نیز آمده است که امروزه آن را «ضرب» نیز می‌نامند.

این ساز منحصر به فرد توسط دو نفر به نام‌های فلیکس روهنر و سابینا شارر ابداع و ساخته شده است.این دو شخصیت اهل کشور سوییس هستند و از سال 2000 آن را به صورت رسمی معرفی کرده اند.ایده ابداع hang drum از سازی فلزی گرفته شده است که در سال 1700 میلادی که در آمریکا جنوبی و آفریقا مورد استفاده بوده است.در واقع در آن زمان این سازها بیشتر شبیه به گالن‌های فلزی شکل بوده‌اند و در حال حاضر این ساز شبیه سپری است که در جنگ‌های کهن مور استفاده قرار گرفته میشد.جالب است بدانید که به نوازندگان این ساز عجیب “پن ایست” می گویند.این ساز خوش صدا از دو بخش فوقانی و تحتانی تشکیل شده است. هنگ درام و مدیتیشن این ساز به دلیل صدای زیبا و خارق العاده‌اش طرفداران زیادی پیدا کرده است. شاید اگر بشنوید که این ساز در مدیتیشن و ریلکسیشن کاربرد زیادی دارد تعجب کنید.اکثر ویدیوهایی که از این ساز پخش شده است در طبیعت و فضای آزاد بوده که همین یک نکته جالب در استفاده از این ساز منحصر به فرد می باشد. نکته قابل توجه ،گام اصلی این ساز D Minor می باشد و در واقع این ساز نسبتا جدید از 13 نت تشکیل شده است که همین امر باعث وجه تمایز این ساز با سازهای دیگر است و دارای یک حفره در مرکز لایه زیرین یا تحتانی می باشد.یکی از مکان‌های رایج برای هنگ درام نوازی در موسیقی خیابانی است. و علاوه بر حمل ساده این ساز یکی از آسان ترین سازها در بین دیگر سازها می باشد.یکی دیگر از خصوصیات این ساز گران بودن آن است و افراد معدودی قادر به خرید این ساز هستند که از قشر مرفح هستند. نحوه هنگ درام نوازی نحوه نواختن این ساز توسط انگشتان دست صورت می گیرد و با نظم خاصی انجام می شود . اکثر ساز شناسان حرفه ای صدای این ساز را به ساز هارپ تشبیه می کنند.

این ساز کوبه ای و ریتمیک در واقع از ادوات پرکاشن و نوعی درام است. جنس بدنه این ساز کوبه ای معمولا از فولاد است. البته گاهی برای ساخت و آموزش ساز داربوکا از سفال نیز استفاده می شود. جنس پوست معمولا در ساز تمپو عرب با بدنه فولاد پوست مصنوعی می باشد.از پوست طبیعی برای داربوکا های سفالی استفاده می شود.البته ساز کوبه ای داربوکا با بدنه پلاستیکی و پوست مصنوعی برای افراد مبتدی نیز در بازار فروش ادوات موسیقی پیدا می شود. این قبیل ساز ها برای شروع و کسب مهارت در نوازندگی می تواند گزینه مناسبی باشد. چرا که از نظر قیمت از نمونه های فلزی و سفالی پایین تر است. تاریخچه پیدایش داربوکا(داربوکا چیست؟) تاریخچه پیدایش داربوکا یا ساز تمپو عربی به 1100 سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد.طبق اسناد تاریخی پیدا شده در نواحی بابل و سومر، ابتدا این ساز در این مناطق دیده شده است. این ساز در معابد و در مقیاس بزرگتری به صورت نشسته بر روی زمین نواخته می شد.در معرفی ساز داربوکا باید به این نکته اشاره داشت که می تواند از بقایا و بازمانده های درام های باستانی باشد.چرا که همواره در مراسم و معابد مذهبی در تمامی فرهنگ های باستانی ، ریتم و ضرب نقشی مهم و اساسی ایفا می کرده ! همانگونه که همچنان در کشور های آسیایی این نکته به قوت خود باقی مانده است. البته این ساز که اصالت به خاورمیانه بر می گردد اکنون بخش جدایی ناپذیر موسیقی بزمی و رقص در بین فرهنگ های عربی و ترکی می باشد. تفاوت میان تکنیک های نوازندگی و ضربات انگشت در نواختن این ساز است که سبک های عربی و ترکی را از یکدیگر متمایز کرده است.در اقلیم و فرهنگ ایرانی از این ساز به عنوان تمپو یا ساز تمپوی عربی یاد می شود.کاربرد این ساز معمولا در موسیقی پاپ و ریتمیک بیشتر به گوش می رسد. البته در موسیقی های تلفیقی و سنتی نیز کاربرد دارد. اما نقش اساسی آن در موسیقی نواحی جنوب ایران یا به اصطلاح ” بندری ” بیشتر محسوس است. نکته قابل توجه امروزه این ساز به یک ساز چند فرهنگی تبدیل شده که در نواحی هند ، آفریقا ، اروپا و حتی در کشور های غربی نیز کاربرد دارد. اکثر تنظیم کننده های موسیقی سبک الکترونیک نیز از این ساز زیبا و ریتمیک در آثار خود استفاده می کنند